नवी दिल्ली : आर्थिक वर्ष २०१४-२०१५ साठी प्राप्तिकर विवरणपत्र (इन्कम टॅक्स रिटर्न) भरण्यासाठी ३१ ऑगस्ट २०१५ ही शेवटची अंतिम मुदत आहे. ज्या व्यक्तींचे वार्षिक उत्पन्न एक कोटी रुपयांपेक्षा अधिक आहे अशा व्यक्तींनी लेखापरीक्षण (ऑडिट) करणे बंधनकारक आहे. नोकरी किंवा व्यवसाय करणार्‍या व्यक्तींना इन्कम टॅक्स रिटर्न भरणे बंधनकारक आहे.
*** इन्कम टॅक्सचा इतिहास
सर जेम्स विल्सन यांनी २४ जुलै १८६० रोजी भारतामध्ये प्राप्तिकराची कल्पना मांडली. सुरुवातीला हा कर केवळ निवडक श्रीमंत व्यक्तींवर लादण्यात येत होता. मात्र त्यामुळे श्रीमंतांमध्ये नाराजी निर्माण झाली. त्यामुळे तो कायदा अवघ्या पाच वर्षांत १८६५ साली बंद झाला आणि १८६७ ला नवा कायदा तयार करण्यात आला. त्या कायद्यांतर्गत उत्पन्नाच्या मर्यादेनुसार कराची टक्केवारी ठरविण्यात आली.
*** इन्कम भरण्यासाठी काही महत्वाच्या टिप्स
* ऑडिट करून विवरणपत्र भरणार्‍या व्यक्ती किंवा संस्थांना रिटर्न भरण्याची अंतिम तारीख ३० सप्टेंबर आहे.
* ज्यांचे करपात्र उत्पन्न एक कोटींपेक्षा कमी आहे, त्यांना ऑडिट करण्याची गरज नाही.
* नोकरी करणार्‍या व्यक्तींनी रिटर्न सोबत फॉर्म नं. १६ देणे आवश्यक आहे. संबंधित व्यक्तीला फॉर्म नं. १६‘ हा तो व्यक्ती काम करत असलेल्या संस्थेने, कंपनीने देणे बंधनकारक आहे.
* काही संस्थांमध्ये कर्मचार्‍यांच्या वार्षिक उत्पन्नानुसार त्याच्या मासिक वेतनातून कर (टीडीएस) कापण्यात येतो. मात्र वर्षअखेर आगाऊ भरलेला कर अतिरिक्त झाल्यास प्राप्तिकर विभागाकडून तो परत मिळतो. अशा प्रकरणात प्राप्तिकर विवरणात करदात्याकडे असलेला प्राप्तिकर हा उणे (-) रकमेत दर्शविण्यात येतो. नंतर ही उणे रक्कम प्राप्तिकर विभागाकडून करदात्याला परत केली जाते. हीच बाब व्यापारी, उद्योजकांना, संस्था आणि कंपन्यांनाही लागू आहे.
*** प्राप्तीकर विवारांपात्रासोबत जोडावी लागणारी आवश्यक कागदपत्रे
* बँकेचे स्टेट्मेंट: तुम्हाला वर्षभरात बँकेकडून किती व्याज मिळाले यासाठी १ एप्रिल २०१४ ते ३१ मार्च २०१५ पर्यंतचे (एक आर्थिक वर्ष) बँकेचे स्टेट्मेंट देणे आवश्यक आहे. तुमच्या बँकेतून तुम्हाला असे स्टेटमेंट मिळेल. वर्षभरात आपल्याला किती व्याज मिळाले याची माहिती विवरणपत्र भरताना देणे आवश्यक आहे.
* कर्जाची कागदपत्रे: तुम्ही वर्षभरात विविध प्रकारची गुंतवणूक करतात. त्यामुळे तुम्ही केलेल्या काही गुंतवणुकीमुळे तुम्हाला प्राप्तिकरातून सूट मिळू शकते. जसे तुम्ही पीपीएफमध्ये भरलेली रक्कम, विम्याचा हप्ता, मुलामुलींची भरलेली फीच्या पावत्या इ. शिवाय तुम्ही गृहकर्ज, वाहन कर्ज किंवा आणखी काही कर्जाचे स्टेटमेंट विवरणपत्र भरताना देणे आवश्यक आहे.
* इतर महत्त्वाची कागदपत्रे: विवरणपत्र भरण्यासाठी इतर काही महत्त्वाची कागदपत्र देणे आवश्यक आहे. त्यात पॅन कार्ड, आधार कार्ड, बँकेचा अकाउंट नंबर, बँक शाखा, बँकेचा आयएएफसी कोड इ. बँकेच्या अकाउंट नंबरमुळे प्राप्तिकर विभागाकडून येणारा रिफंड त्यात जमा होतो.
